Miklavž – Sinterklaas in Slovenië
Wanneer je aan begin december denkt, denk je waarschijnlijk aan pepernoten, je schoen zetten en de bekende Sinterklaas die met zijn pieten door de straten trekt. Maar wist je dat ze in Slovenië een heel eigen versie van dit kinderfeest vieren? Maak kennis met Miklavž, de Sloveense Sinterklaas. Een traditie vol sfeer, spanning en bijzondere figuren. Als je van plan bent om Slovenië in de winter te bezoeken, is het meemaken van dit feest een onvergetelijke culturele ervaring. In deze blog nemen we je mee in de wereld van Miklavž en zijn helpers.
Wie is Miklavž?
Op het eerste gezicht lijkt Miklavž sprekend op de Sinterklaas die wij kennen. Hij is gebaseerd op dezelfde historische figuur, Sint-Nicolaas van Myra. Net als zijn Nederlandse tegenhanger is Miklavž een oude, wijze man met een lange witte baard. Hij draagt een bisschopsmantel, een mijter en heeft een gouden staf bij zich. In zijn grote, zware boek staat precies opgeschreven welke kinderen het afgelopen jaar lief zijn geweest en wie er een beetje ondeugend was. Op 6 december, de dag van Sint-Nicolaas, bezoekt hij de kinderen om hen te belonen voor hun goede gedrag. Tot zover de overeenkomsten, want Miklavž komt niet met een stoomboot en heeft geen pieten als helpers.
Engelen en Duivels als Helpers van Miklavž
In Slovenië vergezelt een opmerkelijk duo Miklavž: engelen en duivels. Deze figuren vertegenwoordigen de klassieke strijd tussen goed en kwaad en spelen een centrale rol in de Sloveense traditie.
De Angstaanjagende Parklji Duivels
De meest indrukwekkende en voor kinderen ook spannendste figuren zijn de ‘Parklji’. Dit zijn duivelse, krampus-achtige wezens met horens, donkere vachten en angstaanjagende maskers. Ze rennen door de straten, rammelen met kettingen en maken veel lawaai om de kinderen een beetje bang te maken. De Parklji zijn er om de stoute kinderen te waarschuwen. Ze dragen een roede (een bundel takjes) bij zich, symbool voor de straf die ondeugende kinderen te wachten staat. Hoewel ze er eng uitzien, is hun rol vooral theatraal. Miklavž houdt hen altijd in toom en hun doel is meer om te imponeren dan om echt angst aan te jagen.
De Goedhartige Engelen
Als tegenhanger van de duistere Parklji zijn er de engelen. Deze kalm uitziende figuren in witte gewaden helpen Miklavž bij zijn taak. Ze kalmeren de kinderen die geschrokken zijn van de Parklji en helpen met het uitdelen van de cadeautjes aan de lieve kinderen. De engelen symboliseren het goede en de beloning die volgt op goed gedrag. Samen vormen Miklavž, de engelen en de Parklji een fascinerend schouwspel dat de kern van de traditie vormt: het belonen van het goede en het vermanen van het kwade.
Hoe vieren de Slovenen Miklavž
De viering van Miklavž is een feest dat diep geworteld is in de Sloveense cultuur. Het is een combinatie van plechtige processies, gezellige markten en spannende familietradities.
De Spannende Avond van 5 December
De opwinding begint op de avond van 5 december. Voordat de kinderen naar bed gaan, zetten ze een schoen in de vensterbank of een kom op tafel. Ze poetsen hun schoen extra goed, in de hoop dat Miklavž deze ’s nachts zal vullen. Vol spanning gaan ze slapen, benieuwd naar wat de volgende ochtend zal brengen.
Processies en Optochten
Veel Sloveense steden en dorpen organiseren op 5 december, als de schemering invalt, Miklavž-processies. Miklavž loopt plechtig door de straten, vergezeld door zijn engelen en een horde luidruchtige Parklji. Deze optochten zijn een waar spektakel. De Parklji rennen wild door het publiek en plagen de toeschouwers, terwijl Miklavž de rust bewaart en snoep uitdeelt. Het is een bijzondere ervaring waar de hele gemeenschap voor uitloopt. Vooral in grotere steden zoals Ljubljana en Maribor zijn deze processies indrukwekkend, maar ook in kleinere dorpen hebben ze een authentieke en intieme sfeer.
Een Verrassende Ochtend op 6 December
Op de ochtend van 6 december rennen de kinderen vol verwachting naar hun schoen of kom. Als ze lief zijn geweest, vinden ze deze gevuld met lekkernijen en kleine geschenken. Denk hierbij niet aan groot en duur speelgoed, de traditie is bescheidener van aard.
- Snoep en chocolade
- Gedroogd fruit, zoals vijgen en dadels
- Noten en appels
- Een traditionele honingkoek (medenjaki) in de vorm van Miklavž
- Kleine, praktische cadeautjes zoals sokken, handschoenen of een sjaal
Maar wat als je niet zo lief bent geweest? Dan kan het zijn dat een van de Parklji een roede of zelfs een stukje steenkool in je schoen heeft achtergelaten. Vaak is het een combinatie: wat snoepgoed met een kleine roede erbij, als speelse waarschuwing om het komende jaar beter je best te doen.
Tips om Miklavž Zelf te Ervaren
Ben je begin december in Slovenië? Dan mag je dit bijzondere feest niet missen. Het is een prachtige manier om de lokale cultuur te ervaren. Hier zijn een paar tips:
- Bezoek een Miklavž-markt: In de dagen voor 6 december vind je in veel steden speciale markten. Hier koop je traditionele honingkoek, handgemaakte cadeautjes en kun je genieten van lokale lekkernijen. De sfeer is warm en feestelijk.
- Woon een processie bij: Informeer lokaal naar de tijd en route van de Miklavž-optocht. De processie in het centrum van Ljubljana is groots en spectaculair, maar een optocht in een kleiner dorp geeft je een nog authentiekere ervaring.
- Schrik niet van de Parklji: Wees voorbereid op de luidruchtige en ietwat enge duivels. Het is allemaal onderdeel van de folklore en de sfeer. De Slovenen, jong en oud, genieten zichtbaar van dit spannende element.
- Proef de traditie: Koop een honingkoek met een afbeelding van Miklavž erop. Deze ‘medenjaki’ zijn niet alleen lekker, maar ook een prachtig souvenir.
Een Traditie om te Koesteren
Miklavž is meer dan alleen een kinderfeest; het is een levende traditie die gemeenschappen samenbrengt en generaties verbindt. De Sloveense Sinterklaasviering is minder commercieel en misschien wel puurder dan wat we in Nederland gewend zijn. Het draait om de symboliek van goed en kwaad, om de spanning van de nacht en de vreugde van de ochtend. Het is een feest vol warmte, folklore en een betoverende sfeer. Een bezoek aan Slovenië begin december is een prachtige gelegenheid om hier deel van uit te maken. Een ervaring die je vakantie gegarandeerd een gouden randje geeft.
